“Балканско-медитеранската” 2014-2020 е нова програма за соработка која го капитализира претходното искуство, но обезбедува повеќе структурирана алатка за зајакнување на соработката во областите на Балканскиот Полуостров и Источното Средоземно Море. Со мобилизирање на заедничките напори во поморските и копнените граници на овие региони, Програмата има за цел да придонесе за стратегијата “ЕУ 2020” за паметен, одржлив и инклузивен раст/“EU 2020”strategy, for smart, sustainable and inclusive growth
Програмата опфаќа пет (5) земји, три (3) земји-членки на ЕУ (Бугарија, Кипар и Грција) и две (2) земји кандидати, Албанија и поранешна Југословенска Република Македонија.
Резултатите од територијалната анализа и процесите на јавна консултација направени за време на концептуализацијата на програмата посочија дека главните потреби и предизвици на целната област споделени од страна на учесниците во програмата спаѓаат во следните наслови: социоекономски развој и демографија, животна средина и климатски промени, природно и културно наследство. Поради ограничувањата во финансирањето и како одговор на регулаторните барања, Програмата даде приоритет само на некои од идентификуваните предизвици, но смета дека промовираниот силен тематски фокус и усвоениот севкупен пристап ќе го обезбедат максималното територијално влијание и ќе додадат вредност преку генерирање на ефекти врз другите предизвици.
Балканско-медитеранската програма има за цел да одговори на двата клучни предизвици во областа: конкурентност и животна средина, а со тоа, програмата се гради врз следните две приоритетни оски:
Претприемништвото и иновациите се моќни двигатели на економскиот раст. Бидејќи програмската област страда од фрагментација на пазарите, висока стапка на невработеност и ограничени вештини за работна сила, “Приоритетна оска 1” е посветена на акции кои го поттикнуваат потенцијалот за претприемништво во областа преку поттикнување на соработката на МСП и мрежите, кластерите и политиките за кластерите, апликации- особено оние кои промовираат иновации, отвора нови пазари и ја поддржува интернационализацијата.
Следните “Специфични цели” (СО) се воспоставени за подобро да се фокусираат на горенаведените теми:
СO 1.1: Конкурентни територии
СО 1.2: Иновативни територии
СО 1.3: Територии на знаење
Првата “Специфична цел” (SO 1.1) го промовира претприемништвото врз основа на нови идеи и нови типови на бизнис модели, додека втората “Специфична цел” (SO 1.2) оди еден чекор напред со олеснување на приспособувањето на МСП кон променливите социоекономски и политички / регулаторни околности. Целта е да се постигне максимално територијално влијание врз конкурентноста преку внатрешно прелевање и влијание врз трансферот на знаење и технологија, бидејќи образованието и обуката ќе им овозможат на претприемачите да ги стекнат неопходните вештини / алатки и да ги подобрат капацитетите на МСП, да ја зголемат нивната конкурентност, да растат кон други пазари и воведуваат иновации во сите фази на нивниот бизнис циклус.
Само тематски фокус на поддршка на МСП без инвестиции во нивниот соодветен човечки капитал ќе ги загрози очекуваните резултати, бидејќи мониторингот и управувањето се вршат од страна на претприемачите. Затоа, воспоставена е трета “Специфична цел” (SO 1.3) за транснационални шеми за обука кои можат да обезбедат моќна платформа за претприемачките вештини. СО 1.3, заедно со тематската поддршка на МСП, планирана со “SO 1.1” и “SO 1.2”, обезбедува интегриран, структуриран и инклузивен пристап за ефективно решавање на празнините во областа на конкурентност и вештини, надминување на фрагментацијата на пазарите и поттикнување на деловното опкружување кое може понатаму да се ослободи неискористен потенцијал за соработка.
Прашањата поврзани со животната средина кои се јавија како главен предизвик за одржливоста и растот, што треба веднаш да се решаваат. Затоа, “Приоритетната оска 2” на програмата за транснационална соработка “Балкан-медитеранска 2014-2020” се гради врз природното / културното наследство и ефикасноста на ресурсите.
“Приоритетната оска 2” понатаму е насочена во две тематски “Специфични цели”, фокусирајќи се од една страна во управувањето со природните екосистеми (SO 2.1), а од друга страна во ефикасно управувањето со отпадот, почвата и водата (SO 2.2):
СО 1: биодиверзитет
СO2: Одржливи територии
СO3: Испорака на законската рамка за животната средина
“Приоритетната оска 2”, исто така, предвидува да се премости јазот во вештините со обезбедување на простори за обука кои недостасуваат, особено за јавните органи и засегнатите страни, со цел да се подобри испораката на мониторингот и управувањето со законодавството на животната средина. Следствено, двете тематски “Специфични цели” (SO 2.1 и SO 2.2) се комбинирани со третата, “SO 2.3” со цел да се подобрат капацитетите за транснационално управување во еколошката законска рамка.
Тоа е сеопфатен и интегриран приод насочен кон одржливата употреба на екосистемите и кон законодавството и управувањето со животната средина.
